Cywilizacja organizacji to obowiązujący w niej niepisany kodeks, zbiór symboli, wartości, wzorców i norm uznawanych i realizowanych przez wszystkich pracowników. Reguluje sposób wzajemnego odnoszenia się pracowników do siebie oraz wszelkie przejawy współpracy, rywalizacji, komunikowania się, traktowania podwładnych przez przełożonych itp. Kultura organizacji obejmuje także postawy pracowników wobec ich własnej pracy oraz relacje z otoczeniem (klientami, kooperantami, lokalną czy szerzej pojętą społecznością).
Obszary kultury organizacji są praktycznym wyrazem stosowania naczelnych dla danej organizacji wartości. Jako obowiązujący wzorzec działania wpisuje się w tradycję firmy i jest przekazywana nowym pracownikom w procesie ich adaptacji. Pełni istotną funkcję w budowaniu zespołów, w motywowaniu pracowników itp.
W USA lista takich wartości wg. Mike`a Woodcocka i Dave`a Francisa (powstała na podstawie badań wielu przedsiębiorstw amerykańskich ) związana jest z czterema funkcjami organizacji:
funkcjÄ… kierowniczÄ…,
funkcjÄ… wykonawczÄ…,
funkcją społeczną,
funkcjÄ… obronnÄ….
Funkcja kierownicza
Aspekt władzy: Grupa kierownicza powinna mieć wystarczające umiejętności, autorytet i wpływ, aby móc decydować o organizacji. Powinna także zdawać sobie sprawę z tego, że władza jest konsekwencją ich pozycji w organizacji i los organizacji zależy przede wszystkim od nich.
Zasada: szefowie muszą kierować.
Myślenie elitarne: Szef o niedostatecznych kwalifikacjach może wyrządzić firmie duże szkody. Organizacje powinny zdawać sobie sprawę ze znaczenia, jakie ma typowanie i przygotowywanie najlepszych kandydatów do zajęcia ról kierowniczych.
Zasada: śmietanka na wierzch.
Wynagradzanie: Szefowie muszą pracować nieustannie i energicznie dla osiągnięcia celów organizacyjnych. Organizacje odnoszące sukcesy powinny zachęcać ich do pracy, zauważać i wynagradzać wyniki.
Zasada: liczÄ… siÄ™ czyny i wyniki.
Koncentracja: Ważne jest, aby wysiłek nakierowany był na istotne zadania. Jeżeli środki są niewłaściwie użyte, zdolniejsze kierownictwo innego przedsiębiorstwa wykorzysta to i odbierze nam udział w rynku. Organizacje powinny przeznaczać środki na zadania, które dają wyniki.
Zasada: Należy robić to, co istotne – to, co przynosi rezultat.
Efektywność: Często się zdarza, że mały błąd ma nieproporcjonalne znaczenie dla jakości całości. Wysiłek, aby każde zadanie wykonać dobrze daje przewagę konkurencyjną. Organizacje powinny poszukiwać lepszych sposobów osiągnięcia rezultatów i zachęcać do wprowadzania innowacji.
Zasada: pracuj dobrze.
Ekonomia: Dużo łatwiej jest wydać pieniądze niż je zarobić. Brak kontroli wydatków jest częstym powodem upadłości przedsiębiorstw. Każda działalność kosztuje, ktoś gdzieś zawsze musi za nią zapłacić Organizacje powinny rozumieć, jak ważne są uwarunkowania ekonomiczne.
Zasada: nie ma darmowych obiadów.
Funkcja społeczna
Sprawiedliwość: Kierownictwo organizacji wpÅ‚ywa poprzez swoje dziaÅ‚anie na życie ludzi tak wewnÄ…trz, jak i na zewnÄ…trz firmy. To, co robiÄ… – i to, czego zaniedbujÄ… – ma odczuwalne reperkusje dla jakoÅ›ci życia personelu. Jeżeli funkcja wÅ‚adzy wykonywana jest z humanitaryzmem i sprawiedliwoÅ›ciÄ… powoduje wzrost zaufania i zaangażowania pracowników. Organizacje powinny dostrzegać, że ważne jest to, co ludzie myÅ›lÄ…, czujÄ… i przeżywajÄ….
Zasada: ten, kto siÄ™ troszczy – wygrywa.
Praca zespołowa: Dobrze zorganizowana i umotywowana grupa robocza może wykonać więcej niż suma jednostek wchodzących w jej skład. Talent jednego członka zespołu wyrównuje słabość drugiego. Jest ważne, aby ludzie czuli, że przynależą do zespołu. Organizacje powinny starać się świadomie wykorzystać efektywną pracę zespołową.
Zasada: ciągnąć w jedną stronę.
Prawo i porządek: Każda społeczność wypracowuje jakieś ramy dopuszczalnych zachowań. Organizacje wywierają duży wpływ na życie pracowników. Szefowie często występują zarówno jako sędziowie i jako ławnicy, z reguły bez żadnej instancji odwoławczej. Organizacje powinny formułować dobrze wyważony system reguł i strzec jego przestrzegania.
Zasada: sprawiedliwość musi panować.
Funkcja obronna
Obrona: Wiele organizacji funkcjonuje w otoczeniu, w którym panuje zasada ?zjeść albo zostać zjedzonym?. We wszystkich przedsiębiorstwach zdolni ludzie planują jak rozszerzyć działalność kosztem konkurentów. Organizacje powinny studiować zagrożenia zewnętrzne i przygotowywać obronę.
Zasada: poznaj swojego wroga.
Konkurencyjność: Zdolność konkurowania jest jedyną pewną receptą na przeżycie. Prawda ta jest dobrze znana kierownictwu, ale jest z reguły znacznie mniej uświadomiona i akceptowana wewnątrz całej organizacji. Firmy powinny podejmować wszelkie kroki dla poprawy swej konkurencyjności. W świecie biznesu przeżywają najlepsi i ulegają najsłabsi.
Zasada: najbardziej żywotni przeżywają.
Wykorzystywanie możliwoÅ›ci – podejmowanie ryzyka: Niezależnie od tego, jak wspaniale dziaÅ‚alność jest zaplanowana, w sposób nieunikniony pojawiajÄ… siÄ™ zarówno nieoczekiwane możliwoÅ›ci jak i nieoczekiwane zagrożenia. Organizacji nie stać na to, aby nie zwracać na nie uwagi. RozsÄ…dniej jest być aktywnym i szukać nowych możliwoÅ›ci niż pozwolić innym, bardziej przedsiÄ™biorczym, na ich uchwycenie. Organizacje powinny aktywnie podejmować ryzyko.
Zasada: zaryzykuj i wygraj.
W Ameryce dużą wagę przywiązuje się do kultury panującej w firmie, ponieważ jest to podstawa do osiągnięcia sukcesu. O słuszności tej tezy świadczy rozwój wielu ponad narodowych przedsiębiorstw, takich jak np. McDonald, Amway czy American Express. Globalizacja rynku i związana z nią konieczność prowadzenia oddziałów firm w różnych krajach jedynie potwierdziła skuteczność tego typu sposobu zarządzania firmą. Tak błyskotliwa i efektywna działalność w biznesie wiąże się nie tylko z wyznawaniem wymienionych wartości.
U źródła sukcesu firmy leży również głęboka świadomość istnienia klienta i jego potrzeb.
W tym celu wykreowano pewne obiektywne zasady, według których należy się orientować, zakładając różne priorytety, zależnie od branży i charakteru firmy.
-zasada nr.1
dążyć do zdobycia silnej pozycji na rynkach bądź segmentach, w których się działa. Wejść do pierwszej trójki lub co najmniej piątki w danym regionie, kraju lub na rynku światowym. Nie skupiać się tylko na wielkości exportu, czy zasięgu, ale także na zachowaniu standardu jakości i utrzymaniu marki.
-zasada nr.2
bezkompromisowa orientacja na klientów we wszystkich działach przedsiębiorstwa oznaczająca dokładne rozumienie potrzeb konsumentów
-zasada nr.3
wprowadzać innowacje w celu zachowania zdolności konkurencyjnej i w porę urzeczywistniać nowe rozwiązania. Nie perfekcjonizować pomysłów i w rezultacie zbyt późno oferować zbyt drogie produkty
-zasada nr.4
przyjąć orientacje na zadawalające zyski. Przy spadających cenach traktować obniżanie kosztów jako codzienne żmudne zadanie. Konsekwentnie odrzucać działy i wyroby, które mimo dużych wysiłków nie zdołały wejść na rynek zysków.
-zasada nr.5
troszczyć się o solidne bilansowanie i finansowanie, bo jest to warunkiem koniecznym zdrowego rozwoju firmy.
-zasada nr.6
zatrudniać jedynie wykwalifikowanych pracowników lub zapewnić kompletne szkolenia. Zadbać o totalną jakość zarządzania, lojalnych i zaangażowanych menadżerów. Stosować otwartą i komunikatywną kulturę pracy w zespole
Przykład 1.: osiągnięcie doskonałości operacyjnej przez McDonald poprzez oferowanie tego samego standardu na całym świecie.
Przykład 2 : odnalezienie niszy na rynku kurierskim przez Emory Wordwide. Zajęła się wyłącznie przesyłkami o wadze powyżej 15 funtów (ok. 7 kg ). Specjalizacja przyniosła owoce w postaci zysku większego niż Federal Express.
Przykład 3 : wypożyczalnia samochodów Enterpise-Rent-Car zawiązała współpracę z firmami ubezpieczeniowymi. Z jej usług korzystają często osoby, które miały wypadek i czekają na nowy lub naprawiony samochód, a zostały skierowane przez firmy ubezpieczeniowe. Wypożyczalnia oferuje starsze samochody, ma placówki w odleglejszych punktach, co obniża koszty. Dzięki dłuższym okresom wynajmu ma za to większe wpływy, a jej zyski są wyższe niż Hertz, liderem tej branży.
Przykład 4 : Sukces towarzystwa ubezpieczeniowego Progressive Insurance poprzez skupienie się na jednej grupie: złych kierowców. Jego agenci krążą po ulicach i poszukują wypadków. Ich sprawcy, którzy często nie zostaliby ubezpieczeni przez żadną inną firmę, zostają klientami Progressive. Firma ubezpiecza ich według wyższych stawek, następnie stara się, aby poprawili swoje umiejętności jako kierowcy, ale nadal utrzymuje dla nich wyższe stawki. Przynosi im to wysokie zyski, mimo wyższych kosztów wypłaty odszkodowań.
Przykład 5 : Procter & Gambie przykłada dużą wagę do wizerunku firmy w zakresie szeroko rozumianej ochrony i zarządzania środowiskiem. Czyni to, bowiem uważa się w tym przedsiębiorstwie, że zarządzanie środowiskiem pomaga lepiej zrozumieć i wyjść naprzeciw potrzebom konsumentów ich wyrobów na całym świecie. Zakłada się, że tworzenie nowoczesnego podejścia do zagadnień środowiskowych zmniejszy negatywne oddziaływania korporacji, jak i jej produktów na środowisko, a przez to zwiększy ich handlową konkurencyjność. Mieści się to w ramach tzw.
Przyszłość należy do ludzi umiejących przełożyć wiedzę na skuteczne działanie, osiąganie konkretnych celów.
Z dobrą ideą wartości, zachowując postawę pragmatyczną i praktyczną w oparciu o zasady i priorytety, nie można zapomnieć o istotnym elemencie, jakim jest budowanie i uruchamianie potencjału pracowników organizacji.
To wÅ‚aÅ›nie pracownicy i ich odkryty potencjaÅ‚ twórczy zapewni sukces organizacji i zdecyduje o jej efektywnoÅ›ci. Dlatego inwestowanie w pracowników ? w każdej formie, obojÄ™tnie, czy chodzi o wyposażenie stanowisk pracy, poprawÄ™ atmosfery miÄ™dzy pracownikami, czy też zapewnienie im możliwoÅ›ci regularnego podnoszenia kwalifikacji ? jest w USA zawsze cennÄ… inwestycjÄ…. Zdecydowanie można stwierdzić, że to zespoÅ‚y pracownicze budujÄ… opiniÄ™ o organizacji na szerszym forum, a reklama jest już tylko “dodatkiem” uzupeÅ‚niajÄ…cym obraz.
Pracownicy amerykańskich firm są motywowani nie tylko poprzez czynniki materialne, chociaż odgrywają one istotne znaczenie w kształtowaniu ludzkich zachowań w pracy. Cechą tego społeczeństwa jest intensywne angażowanie się w pracę zawodową w poszukiwaniu spełnienia i sukcesu.
