🇺🇸 Handel Zagraniczny USA
Handel zagraniczny USA odgrywa kluczową rolę w globalnej gospodarce, mając wpływ na rozwój krajów na całym świecie. W tym obszernym artykule przeglądowym dokonamy głębokiej analizy struktury handlu zagranicznego Stanów Zjednoczonych, zwracając uwagę na najważniejsze trendy, kluczowe partnerstwa handlowe i wpływ na gospodarkę światową.
Problem rozwoju eksportu jako instrumentu tworzenia nowych miejsc pracy, wzrostu gospodarczego i dobrobytu zajmuje podstawowe miejsce w polityce handlu zagranicznego USA. Rząd Stanów Zjednoczonych postrzega odkrywanie nowych rynków i rozwój eksportu jako jedną z głównych części swojej strategii ekonomicznej, która zdaniem oficjalnych przedstawicieli spowodowała nieprzerwany wzrost gospodarczy w okresie ostatnich 7 lat. W latach 90. eksport w 1/3 zapewniał wzrost gospodarki.
Rząd Stanów Zjednoczonych w swoich zamierzeniach kładzie nacisk na dalsze działania zmierzające do liberalizacji handlu i globalizacji gospodarki jako sprawdzonej na swoim przykładzie metody rozwoju gospodarki kraju.
Dlatego w budżecie USA na 2000 r. ważną pozycję zajmują programy rozwoju handlu zagranicznego. Jednym z nich jest aktywizacja międzyresortowych wysiłków mających na celu stymulowanie eksportu. Na ten cel przeznacza się 108 mln USD, co w przeliczeniu na efekty eksportowe powinno przynieść 2 mld USD. Wyjaśnieniem podjęcia tej inicjatywy są problemy globalne w gospodarce światowej, w rezultacie których eksport przedsiębiorstw amerykańskich spowolnił, a w efekcie zmniejszało się zatrudnienie. Ponieważ miliony miejsc pracy, jak widać z powyższego, zależą od eksportu administracja uważa, za nieodzowne służyć pomocą przedsiębiorstwom w kierunku ekspansji ekspertowej.
Do lat 60-tych przemysł przetwórczy w S Z. wykorzystywał głównie surowce krajowe. Wyczerpywanie się złóż (ropa naftowej, rudy metali) oraz wysokie koszty eksploatacji powodują stały wzrost importu surowców mineralnych. Stany Zjednoczone są obecnie jednym z największych importerów surowców mineralnych na śmiecie. Ponad połowę zapotrzebowania gospodarki na ropę naft pokrywa import, głównie z krajów Bliskiego Wsch., Wenezueli, Meksyku i Nigerii: gaz ziemny jest dostarczany z Kanady i Meksyku, rudy żelaza z Kanady, Wenezueli, Brazylii i Chile, nudy i koncentraty miedzi – z Chile Panu i Zambii, koncentraty cynku i ołowiu – z Meksyku, Australii i Kanady, cyna – z Boliwii i Malezji, boksyty – z Suninamu, Gujany, Haiti i Jamajki. USA importują również uran (RPA Kanada), chrom (RPA, Zambia, Filipiny), mangan (gł. z Brazylii), antymon, kobalt i inne.
Kluczowe Partnerstwa Handlowe
Chociaż USA prowadzą handel z wieloma krajami, istnieją partnerstwa, które mają strategiczne znaczenie. Unia Europejska, Chiny, Kanada i Meksyk są kluczowymi partnerami handlowymi. Porozumienia handlowe, takie jak NAFTA (North American Free Trade Agreement) i nowsze USMCA (United States-Mexico-Canada Agreement), wpływają na dynamiczne relacje handlowe między USA a ich sąsiadami.
Dostęp polskich producentów do rynku USA
Polska, jako członek Światowej Organizacji Handlu (WTO), ma zapewniony niedyskryminowany dostęp do rynku USA. Ponadto importerzy polskich produktów korzystają z jednostronnego systemu preferencji celnych GSP1 (w praktyce zerowa stawka celna) obejmującego około 40% linii taryfowych.
Zgodnie z przepisami USA, GSP nie może obejmować (ustawa wyraźnie ogranicza uprawnienia Prezydenta USA):
- a) artykuły tekstylne odzieżowe wyłączone z GSP w dniu 1.01.1994 r.
- b) zegarki
- c) wrażliwe artykuły elektroniczne,
- d) wrażliwe artykuły stalowe,
- e) obuwie, torebki, torby i walizki, rękawice robocze odzież ze skóry,
- f) wrażliwe półwyroby wyroby ze szkła,
- g) wszelkie inne produkty, które Prezydent USA uzna za wrażliwe,
- h) artykuły rolne objęte kwotami taryfowymi, których dostarczane ilości przekraczają te kwoty,
- i) wszelkie towary co do których wszczęto postępowanie (ochronne itp.)
Dodatkowe ograniczenia to:
- Wartość kwalifikującego się towaru nie może przekraczać kwoty 75 mln USD w 1996 r. powiększonej corocznie o 5 mln USD,
- Udział importu artykułu objętego CSP z danego kraju nie może przekraczać 50% ogólnej ilości importu.
Znaczenie preferencji GSP dla naszego eksportu do USA relatywnie maleje. Od 1996 r. przyrost importu z Polski koncentruje się na grupach nie objętych CSP. Przyrost ten wyniósł 102% (import uległ podwojeniu) podczas gdy import w okresie ostatnich 4 lat linii towarowych objętych GSP wzrost tylko o 17%. Zaledwie 11% całego przyrostu importu z Polski podlegało GSP. Tendencję tę należy uznać za prawidłową szczególnie mając na uwadze to, że po przystąpieniu do UE Polska wypadnie z systemu preferencji celnych GSP.
Rynek USA zalicza się do rynków zliberalizowanych, lecz nie brak tutaj rozbudowanych regulacji wymogów rejestracyjnych. Taryfa celna zawiera podstawowy pakiet informacji na temat wymogów w zakresie dostępu do rynku i zawiera odesłania do właściwych organów regulacyjnych. Jest ona dostępna w internecie. Na naszych stronach jest stosowne łącze do aktualnej taryfy USA.
W zakresie ograniczeń na polskie towary (kwoty tekstylne serowe) nie dokonały się istotniejsze zmiany a nadprodukcja w branży rolnej w USA nie tworzyła właściwego klimatu do pozytywnej reakcji władz USA na polskie propozycje w sprawie podwyższenia kwot serowych.
Unia Europejska i USA zaangażowane są w dialog transatlantycki mający na celu identyfikację i usuwanie przeszkód we współpracy gospodarczej, w tym i w handlu. Szersze materiały dotyczące dostępu do rynku USA z punktu widzenia Unii Europejskiej można znaleźć w internecie na stronach Komisji UE.
Główne przeszkody w dostępie do rynku USA, w opinii Komisji Europejskiej:
zasada eksterytorialności niektórych ustaw USA np. Helms-Burton Act, bran Libya Sanction Act., kthre starają się regulować handel krajów trzecich. Unia osiągnęła porozumienie z USA podczas szczytu w Londynie, które mogłoby rozwiązać konflikt z USA, lecz brak jest jak dotąd posunięć legislacyjnych Kongresu USA.
Unilateralizm – system prawny USA dopuszcza stosowanie jednostronnych środków handlowych poza dyscyplinami WTO. Unia wygrała dwa spory z USA na forum WTO, oraz wszczęła spór na tym forum w sprawie nowej ustawy USA (sekcja 407 Trade and Development Act) podpisanej przez Prezydenta w dniu 18.05.2000 r.
Kominy taryfowe szczególnie dotyczące produktów żywnościowych, tekstyliów, obuwia, wyrobów ze skóry, biżuterii szlachetnej I imitacyjnej, wyrobów ceramicznych i szklanych, ciężarówek i wagonów kolejowych.
utrudnienia celne np. nadmierne wymogi tyczące faktur importowych, opłaty customs user fees, zmiana reguł pochodzenia towarów w zakresie towarów tekstylno-odzieżowych. W marcu 1998 r. Unia zgłosiła do WTO sprawę dyskryminacyjnego charakteru US Harbour Maintenace Tax. nakładanego na import drogą wodną i nie zgadza się z alternatywnymi uregulowaniami prawnymi tej sprawy przez Kongres USA
Środki ochrony handlu – kością niezgody jest Ustawa Antydumpingowa z 1916 r. Zastrzeżenia budzą też przepisy USA w sprawie kontroli eksportu. Panel WTO ustalił w styczniu 1999 r. że Ustawa Antidumping Act z 1916 r. jest sprzeczna z postanowieniami i regulacjami WTO i GATT 1994 r. W maju 2000 r. Zespół Apelacyjny WTO potępił USA w sprawie ceł wyrównawczych dotyczących pomocy udzielanej firmom państwowym, a później sprywatyzowanym – sprawa British Steel.
Techniczne bariery w handlu – regulacje na poziomie legislacji stanowej, standardy federalne odbiegające od norm międzynarodowych, Wymogi w sprawie etykietowania i znakowania, procedury zatwierdzania leków przez FDA, nadmierna certyfikacja przez trzecie strony, wymogi sanitarne i fitosanitarne (te ostatnie przeszkody mogą być usunięte w związku z podpisaniem 20.07.1999 r. porozumienia Veterinary Equivalency Agreement).
Zakupy rządowe – różnorodne regulacje typu Buy America, rozszerzone o nowe federalne programy infrastrukturalne.
Przemysł lotniczy – znaczny zakres pośredniego wspierania producentów lotniczych w USA. Temat powinien byc rozwiązany kompleksowo na forum WTO w ramach Civil Aircraft Agreement.
Przemysł stoczniowy – brak ratyfikacji przez USA Porozumienia w sprawie Przemysłu Stoczniowego uzgodnionego przez OECD w 1994 r., nadmierny poziom subsydiów i polityka podatkowa budzą niepokój UE.
Klauzula bezpieczeństwa narodowego – nadmiernie stosowana przez USA w celach protekcjonistycznych.
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne – ograniczenia z Ustawy Exon-Florio z 1988 r. dotyczą inwestycji zagranicznych i nabywania praw własności przez podmioty zagraniczne w sektorach związanych z bezpieczeństwem narodowym. Brak ustawowej definicji bezpieczeństwa narodowego prowadzi do rozszerzającej interpretacji.
Warunkowa klauzula narodowa – szczególnie częsta w regulacjach dotyczących prac badawczo-rozwojowych.
Środki podatkowe – tzw. unitaly taxes naliczane firmom na podstawie ich światowych operacji są sprzeczne z postanowieniami traktatów w sprawie podatków zawartych przez USA z krajami trzecimi.
Własność intelektualna – ustawodawstwo USA wykazuje w dalszym ciągu szereg różnic w stosunku do uregulowań międzynarodowych. Unia wygrała ostatnio sprawę przeciwko USA dotyczącą przeszkód w licencjonowaniu utworów muzycznych na terenie USA i oczekuje implementacji przez USA rekomendacji panelu WTO. Problemem jest też prawo patentowe USA – kraj ten stosuje zasadę first-to-invent, a inne kraje stosują zasadę first-to-file, czyli udzielają pierwszeństwa zgłoszeniom patentowym.
Mimo tej poprawy wielkość deficytu była znaczna. Ocenia się, że na koniec roku może osiągnąć nawet 250 mld USD. Jednakże jest to pierwszy sygnał o odbudowie eksportu amerykańskiego, co powinno w przyszłości doprowadzić do zmniejszenia deficytu. Zgodnie z oceną sytuacji przez głównego ekonomistę w High Freqnency Economics, import nie będzie się zwiększał tak szybko jak w ostatnich miesiącach, podczas gdy eksport powinien dalej rosnąć. Zaznacza on, że jego zdaniem wzrost importu w ostatnim okresie czasu byt skutkiem m.in. dostosowania komputerów do zmiany daty na przełomie milenium. Wzrósł deficyt w handlu z Chinami do 6.9 mld USD z 6,3 mld USD komplikując negocjacje w sprawie przystąpienia Chin do WTO. Deficyt handlowy z Kanadą wzrósł z 3,1 mld USD do 3,5 mld USD, podczas gdy zakupy z krajów członkowskich OPEC, głównie ropy naftowej, zwiększyły się do 2,7 mld USD z 1,9 mld USD. Poprawę wykazała natomiast wymiana handlowa z innymi regionami. Deficyt w handlu z Europą Zachodnią zmniejszył się znacznie do 4,4 mld USD z 6,8 mld USD. Podobnie z Japonią- do 6,4 mld USD z 6,8 mld USD oraz z Koreą- z 0,8 mld USD do 0,4 mld USD.
Zgodnie z danymi Ministerstwa Handlu, całkowity eksport USA wzrósł w sierpniu do 82 mld USD z 79 mld USD w lipcu. Całkowity import zwiększył się do 106,1 mld USD ze 104 mld USD osiągniętych miesiąc wcześniej. Nadwyżka USA w handlu usługami w tym okresie pozostała na poziomie 6,5 mld USD.
Krótka charakterystyka amerykańskiego konsumenta
Wysoki poziom rozwoju gospodarczego oraz postindustrialny charakter gospodarki amerykańskiej znajduje swoje odbicie także w wielkości i strukturze konsumpcji. Amerykańskie gospodarstwa domowe są bogato wyposażone w nowoczesne, trwałe środki konsumpcji. Gospodarstwa domowe w stu procentach korzystają z elektryczności i niemal wszystkie (99%) z wodociągów i kanalizacji. Lodówki stanowią powszechne wyposażenie mieszkań, posiada je 100% gospodarstw domowych. Z innych dóbr trwałego użytku, aż 98% gospodarstw domowych posiada telewizor kolorowy, 90% – samochód, 85% – kuchenkę mikrofalową, 78% – pralkę, 45% – zmywarkę do naczyń, zaś 23% – komputer osobisty (wszystkie dane dla r. 1993). Telefony zainstalowane są w 94% mieszkań.
W strukturze wydatków konsumpcyjnych rodzin amerykańskich wydatki na odzież zajmują niska pozycję (Ok. 6% całości wydatków konsumpcyjnych), podobnie jak w rozwiniętych krajach europejskich. Zdecydowanie najniższy jest natomiast w rodzinach amerykańskich udział wydatków na żywność (ok. 10%). Mimo to dzienne spożycie kalorii (ok. 3700) jest w Stanach Zjednoczonych o ok. 10% większe niż przeciętnie w krajach uprzemysłowionych (OECD) o 60% przekracza normę. Amerykanie spożywają największe na świecie ilości mięsa (Ok. 120 kg na osobę rocznie).
Jaka Jest Przyszłość Handlu Zagranicznego w USA
Handel zagraniczny USA stoi przed szeregiem wyzwań, zarówno związanych z bieżącymi konfliktami handlowymi, jak i długofalowymi zmianami w strukturze światowej gospodarki. Współczesne wyzwania, takie jak pandemia COVID-19, również wpływają na globalne łańcuchy dostaw i zmuszają do rewizji strategii handlowych. W perspektywie przyszłości, USA będą musiały dostosować swoją politykę handlową do dynamicznie zmieniającego się otoczenia. Jednocześnie, rozwój technologii, innowacje w produkcji oraz zrównoważony rozwój stają się coraz bardziej istotnymi elementami strategii handlowej.
Handel zagraniczny USA to nie tylko strumień towarów i usług, ale również skomplikowany labirynt polityki, gospodarki i międzynarodowych relacji. Analizując tę dziedzinę, zyskujemy wgląd nie tylko w funkcjonowanie amerykańskiej gospodarki, ale również w dynamikę globalnego układu handlowego. Zrozumienie tych kwestii jest kluczowe dla obserwatorów politycznych, przedsiębiorców i wszystkich zainteresowanych kształtowaniem przyszłości światowego handlu.