usa.xmc.pl

🇺🇸 United States of America, Boże Pobłogosław Amerykę :-)

*** Translator ***

🇺🇸 Zasada Podziału Władzy USA

Podział Aministracyjny USA XMC.PL

Zasada ta ma kluczowe znaczenie dla ustroju państwowego Stanów Zjednoczonych. Jej podstawy doktrynalne stworzył J. Locke w pracy Dwa traktaty o rządzie oraz Ch. De Montesquieu- O duchu praw, a udanego jej rozwinięcia dokonali twórcy konstytucji i praktyka polityczna, pozwalająca w dużym stopniu zrealizować cel koncepcji podziału władz-uniknięcie tyranii któregokolwiek z organów państwowych, a tym samym zachowanie wolności osobistej i politycznej obywateli. Zasada podziału władz zakłada, iż:

  • 1) aparat państwowy realizuje trzy odrębne funkcje: ustawodawczą, wykonawczą i sądową;
  • 2) każdej z nich powinna odpowiadać aktywność odrębnego organu państwowego-winna istnieć zasada niepołączalności funkcji i stanowisk;
  • 3) powinien istnieć system hamulców i równoważenie się poszczególnych organów państwa (checks and balances), uniemożliwiający dominację któregoś z nich nad pozostałymi.

Aby uruchomić system równoważenia się władz, twórcy konstytucji poddali je różnym wpływom, tak żeby prezydent, członkowie Kongresu i sędziowie nie byli zawiśli ani jedni od drugich, ani od tego samego elektoratu. Prezydent miał być wybierany przez zgromadzenie elektorów, senatorowie przez legislatury stanowe, członkowie Izby Reprezentantów w głosowaniu powszechnym, sędziowie powoływani za zgodą Senatu przez prezydenta. Ponadto różne są okresy kadencji członków Senatu, Izby Reprezentantów, prezydenta; sędziowie powoływani są dożywotnio.

Każda władza rządu centralnego posiada określone uprawnienia w wykonywaniu funkcji przez inną władzę. To co jest bowiem konieczne do sprawnego działania państwa, to nie całkowita niezależność i zupełna wyłączność funkcji, ale współzależność; stąd wybitny badacz R. Neustad trafnie określa amerykański system rządów jako system oddzielonych instytucji współuczestniczących w wykonywaniu funkcji państwowych czy też inaczej-wpływających na realizację funkcji państwowych (separated institutions sharing powers).


Jak słusznie wskazywał J. Madison, należy unikać jedynie akumulacji wszystkich funkcji w tych samych rękach, pewien stopień “zachodzenia” na siebie kompetencji jest nie tylko trudny do uniknięcie, lecz wręcz pożądany. Kongres uchwala ustawy, prezydent może stosować weto, które w przypadku weta zwykłego może być przez Kongres obalone. Sąd Najwyższy może pozbawić mocy obowiązującej akty ustawowe Kongresu, ale prezydent posiada za zgodą Senatu prawo nominowania sędziów, co jest bardzo istotnym uprawnieniem, zważywszy, iż niektórym prezydentom, np. R. Reaganowi, udało się powołać większość sędziów federalnych. Prezydent wykonuje prawo, ale konieczne do tego fundusze uchwalić może tylko Kongres. On też określa skład liczbowy SN, a nawet może zaproponować poprawkę do konstytucji zmierzającą do uchylenia dotychczasowego orzecznictwa. Przykłady konstytucyjnego i ustawowego katalogu hamulców można by mnożyć. To co jest jego immanentną cechą, to możność tworzenia nowych środków wzajemnego równoważenia się- w szczególności prezydenta i Kongresu. Faktycznie więc hamulce podlegają ciągłemu rozwojowi i dobrze służą temu, aby aparat państwowy znajdował się (przynajmniej w dłuższych okresach) w stanie pożądanej równowagi.

Kategoria : Władza USA
Tagi : , , ,